Πλήρης τίτλος μαθήματος: Εισαγωγή στην έρευνα για τη διδασκαλία και τη μάθηση της γλώσσας.

Σκοπός του μαθήματος:

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση και η καλλιέργεια της επίγνωσης των φοιτητών/-ριών για θέματα σχετικά με την έρευνα γύρω από τη διδασκαλία και τη μάθηση της γλώσσας, μέσω της κριτικής προσέγγισης των διαφόρων γλωσσοδιδακτικών θεωριών, των πεδίων της γλωσσολογίας και των διεπιστημονικών της εκφάνσεων, καθώς και για ζητήματα σχετικά με το σχεδιασμό έρευνας και διδακτικού υλικού για τη μάθηση της γλώσσας σε ποικίλες καταστάσεις και με διαφορετικό κοινό-στόχο.

Στόχοι:

• Εμπλουτισμός των γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικά με τις πιο πρόσφατες θεωρίες, μοντέλα και εφαρμογές της διδακτικής γλώσσας (ως μητρικής και ως δεύτερης/ξένης).
• Διερεύνηση των αρχών, μεθόδων, των τεχνικών και των πρακτικών της διδασκαλίας της γλώσσας.
• Εξοικείωση με τις ερευνητικές μεθόδους και τον σχεδιασμό έρευνας σχετικά με τη διδακτική της γλώσσας, με εφαρμογή και υλοποίηση έρευνας μικρής κλίμακας.
• Ανάπτυξη κριτικής και αναστοχαστικής προσέγγισης στη μάθηση και τη διδασκαλία της γλώσσας.
• Αξιοποίηση της χρήσης τεχνολογιών για τη διδακτική και μαθησιακή προσπέλαση της γλώσσας.
• Ενδυνάμωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των φοιτητών/τριών στη διδασκαλία της γλώσσας.
• Ανάπτυξη ερευνητικών και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων των φοιτητών/-τριών γύρω από τη διδακτική της γλώσσας.

Περίγραμμα:

 Στο πλαίσιο του μαθήματος προτείνονται κριτικές προσεγγίσεις και αναλύονται δεδομένα από τους επιστημονικούς χώρους της διδακτικής της γλώσσας, της κοινωνιογλωσσολογίας, της εκπαιδευτικής ή εφαρμοσμένης γλωσσολογίας, του γραμματισμού της πραγματολογίας και της ανάλυσης του λόγου, της κειμενογλωσσολογίας, της δομικής γλωσσολογίας, καθώς και της γλωσσικής τεχνολογίας με γνώμονα την επίδραση τους στην έρευνα για τη διδακτική της γλώσσας, στον σχεδιασμό του γλωσσικού μαθήματος και του διδακτικού υλικού για τη γλώσσα. Πιο συγκεκριμένα  και ενδεικτικά (αφού τα περιεχόμενα του μαθήματος είναι δυναμικά και μεταβάλλονται), οι διδακτικές παρεμβάσεις καλύπτουν τομείς όπως:

• Θεωρητικές και ερευνητικές βάσεις της εκπαιδευτικής ή εφαρμοσμένης γλωσσολογίας για τη διδασκαλία της γλώσσας και τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού.
• Διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής, δεύτερης και ξένης γλώσσας.
• Μεθοδολογικές προσεγγίσεις της διδασκαλίας της μητρικής και της δεύτερης/ξένης γλώσσας: επικοινωνιακή, κειμενοκεντρική προσέγγιση, κριτική γλωσσική διδασκαλία, διδασκαλία με βάση το έργο (task-based).
• Σχεδιασμός και οργάνωση γλωσσικού μαθήματος.
• Κοινωνιογλωσσολογία και διδακτική της γλώσσας.
• Γλωσσική ποικιλότητα και η διδακτική προσέγγισή της.
• Διγλωσσία, πολυγλωσσία, και γλωσσικές εκπαιδευτικές πολιτικές.
• Σχέσεις γλώσσας και πολιτισμού, πολυγλωσσική και διαπολιτισμική προσέγγιση στη διδασκαλία της γλώσσας.
• Γλωσσική ετερογένεια στη σχολική τάξη.
• Πραγματολογική διάσταση της γλωσσικής διδασκαλίας.
• Ανάλυση λόγου, κειμενικότητα, κειμενικά είδη και οι επιδράσεις και οι επιδράσεις τους στη γλωσσική διδασκαλία.
• Γραμματισμός και διδασκαλία του γραπτού λόγου.
• Πολυγραμματισμοί και πολυτροπικότητα.
• Γλωσσική επίγνωση και συνειδητοποίηση.
• Ψυχογλωσσολογία και γλωσσική κατάκτηση.
• Τεχνολογία και διδασκαλία της γλώσσας, ανάπτυξη γλωσσικών- τεχνολογικών κοινοτήτων.
• Επιλογή, αξιοποίηση γλωσσοδιδακτικών μέσων και ανάπτυξη διδακτικού υλικού από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό.
• Το γλωσσικό μάθημα και η σχολική τάξη ως πεδίο εκπαιδευτικής έρευνας: έρευνα-δράση, συμμετοχή σε δίκτυα και ερευνητικά σχέδια.
• Παρουσίαση και αξιολόγηση έντυπου/ ηλεκτρονικού υλικού για τη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης γλώσσας.
• Ανάπτυξη ποικίλου και ευέλικτου εκπαιδευτικού υλικού (έντυπου και ηλεκτρονικού) για τη διδασκαλία/ μάθηση της γλώσσας.
• Αξιολόγηση της επίδοσης στο γλωσσικό μάθημα.
• Ερευνητικές μέθοδοι (ποιοτικές, ποσοτικές, μεικτές) στη διδακτική της γλώσσας.
• Σχεδιασμός και υλοποίηση έρευνας στη διδακτική της γλώσσας.

Αξιολόγηση μαθήματος:

Με γραπτές μικρο-ερευνητικές εργασίες έκτασης περίπου 8.000 λέξεων.