Λεπτομέρειες
Τίτλος μαθήματος: Κειμενογλωσσολογία και εφαρμογές στη διδασκαλία της γλώσσας
Κωδικός μαθήματος: ΓΛ1305
Τύπος μαθήματος: Προπτυχιακό – Υ(Ε)
Έτος σπουδών: 3ο, 4ο
Εξάμηνο: Χειμερινό
Διδακτικές μονάδες: 3
Προαπαιτούμενα: –
Διδάσκων: Γιώργος Ανδρουλάκης
Σκοπός του μαθήματος:
Το μάθημα απηχεί μια σχετικά πρόσφατη τάση να τεθεί το κείμενο (γραπτό ή προφορικό) στο επίκεντρο της προσοχής και αποσκοπεί στην κατανόηση των μηχανισμών συγκρότησης του κειμένου και στην ανάλυσή του από τους φοιτητές με γλωσσολογικές μεθόδους και εργαλεία. Επιπλέον, στόχο του μαθήματος συνιστά η εφαρμογή των αρχών και δεδομένων της κειμενογλωσσολογίας στη διδασκαλία της γλώσσας, ιδιαίτερα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Περιεχόμενο του μαθήματος:
Συζητούνται η έννοια και η θέση του κειμένου στη γλωσσολογία, το πεδίο της κειμενογλωσσολογίας, οι διάφορες παράμετροι της “κειμενικότητας”, οι σχέσεις κειμένου και περικειμένου, η διαφοροποίηση γραπτού και προφορικού λόγου, η έννοια του ύφους και τα επίπεδά του, η θεματική πρόοδος σε ένα κείμενο, τα κειμενικά είδη και τα χαρακτηριστικά βασικών κειμενικών ειδών (περιγραφή, αφήγηση, επιχειρηματολογία). Στη συνέχεια, εξετάζονται κριτικά οι τρόποι αξιοποίησης των αρχών της κειμενογλωσσολογίας στη διδακτική πράξη. Προτείνονται διδακτικές εφαρμογές, στην κατεύθυνση συγκερασμού της κειμενοκεντρικής και της επικοινωνιακής προσέγγισης.
Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι:
Σεμινάρια, με ομαδική και ατομική συμμετοχή των φοιτητών σε μελέτες περίπτωσης και δραστηριότητες εμπέδωσης και εφαρμογής, παρουσιάσεις (προαιρετικών) εργασιών, χρήση ψηφιακού υλικού (διαδίκτυο, DVD).
Μέθοδος αξιολόγησης:
Γραπτή εξέταση ανοικτού τύπου (80%), προαιρετικές εργασίες ή δραστηριότητες προόδου μέσα στο εξάμηνο (20%).
Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:
- Αρχάκης, Α. (2005). Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειμένων. Αθήνα: Πατάκης.
- Γεωργακοπούλου, Α. & Δ. Γούτσος (1999). Κείμενο και επικοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Adam, J.-M. (1999). Τα κείμενα: τύποι και πρότυπα. Αθήνα: Πατάκης (μτφ. Γ. Παρίσης).
- de Beaugrande, R. & W. Dressler (1981). Introduction to Τext Linguistics. London: Longman.
- Halliday, M.A.K. & R. Hasan (1989). Language, Context and Text. Aspects of Language in a Social-Semiotic Perspective. Oxford: Oxford University Press.
- Λέκκα, Β. (2005). Η γλώσσα των επιστημονικών κειμένων. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Ματσαγγούρας, Η. (2001). Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Γρηγόρη.
- Μπαμπινιώτης, Γ. (1991). Γλωσσολογία και λογοτεχνία. Από την τεχνική στην τέχνη του λόγου. Αθήνα (χ.ε.).
