Τίτλος μαθήματος:       Κοινωνιογλωσσολογία

Κωδικός μαθήματος:    ΓΛ1202

Τύπος μαθήματος:        Προπτυχιακό – Υ(Ε)

Έτος σπουδών:               2^ο, 3^ο, 4^ο

Εξάμηνο:                          Χειμερινό

Διδακτικές μονάδες:     3

Προαπαιτούμενα:          –

Διδάσκων:                       Γιώργος Ανδρουλάκης

Σκοπός του μαθήματος:

Το μάθημα αποβλέπει στην εξοικείωση και την ευαισθητοποίηση των φοιτητών για ζητήματα που εντάσσονται στο ευρύ πλέγμα σχέσεων της γλώσσας και της κοινωνίας, στο πεδίο δηλαδή της κοινωνιογλωσσολογίας. Αφού διερευνηθεί η θέση της κοινωνιογλωσσολογίας ως «αντι-γλωσσολογίας» αλλά και τα σημεία συνάντησής τους, η προσοχή θα επικεντρωθεί στην επίγνωση για θέματα γλωσσικής ποικιλότητας, γλωσσικής αλλαγής, γλωσσικής επαφής και γλωσσικών πολιτικών, καθώς και για τις συνέπειες που έχουν οι αρχές και τα συμπεράσματα της σύγχρονης κοινωνιογλωσσολογίας για τη διδακτική πράξη.

Περιεχόμενο του μαθήματος:

Ορισμένα από τα θέματα και οι κυριότερες από τις έννοιες που προσεγγίζονται στο μάθημα είναι: η μελέτη της γλώσσας από τη σκοπιά της κοινωνιογλωσσολογίας. Το πεδίο έρευνας της  κoινωνιογλωσσολογίας. Η γλωσσική ποικιλότητα (οριζόντια και κάθετη). Λειτουργικές ποικιλίες. Περίσταση επικοινωνίας. Διμορφία και γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα. Διγλωσσία, πολυγλωσσία και επαφή γλωσσών. Γλωσσικές πολιτικές, γλωσσικός σχεδιασμός. Οι γλωσσικές στάσεις και η έρευνά τους. Κοινωνιογλωσσολογία και σχολείο: γλωσσική ανισότητα, ανεπάρκεια, ασυνέχεια. Κριτική προσέγγιση της γλωσσικής διδασκαλίας: εφαρμογές.

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι:

Σεμινάρια, με ομαδική και ατομική συμμετοχή των φοιτητών σε μελέτες περίπτωσης και δραστηριότητες εμπέδωσης και εφαρμογής, παρουσιάσεις (προαιρετικών) εργασιών, χρήση οπτικοακουστικού υλικού (μαρτυρίες, διαδίκτυο, DVD, CD).

Μέθοδος αξιολόγησης:

Γραπτή εξέταση ανοικτού τύπου (80%), προαιρετικές εργασίες ή δραστηριότητες προόδου μέσα στο εξάμηνο (20%).

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:

1.  Ανδρουλάκης, Γ. (2008). Οι γλώσσες και το σχολείο. Στάσεις και κίνητρα των μαθητών σε δύο ελληνικές ζώνες,στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής κοινωνιογλωσσικής έρευνας. Αθήνα: Gutenberg.
2.  Αρχάκης, Α. & Μ. Κονδύλη (2002). Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος.

• Baker, C. (2001). Εισαγωγή στη δίγλωσση εκπαίδευση και τη διγλωσσία. Αθήνα: Gutenberg (μτφ. Α. Αλεξανδροπούλου).
• Hamers, J. & M. Blanc (2000). Bilinguality and Bilingualism. Cambridge: Cambridge University Press.
• Holmes, J. (2001). An Introduction to Sociolinguisics. London: Logman.
• Καραντζόλα, Ε. & Α. Φλιάτουρας (2004). Γλωσσική αλλαγή. Αθήνα: Νήσος.
• Κοιλιάρη, Α. (2005). Πολυγλωσσία και γλωσσική εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
• Κωστούλα-Μακράκη, Ν. (2001). Γλώσσα και κοινωνία: βασικές έννοιες. Αθήνα: Μεταίχμιο.
• Μικρός, Γ. (2009). Η ποσοτική ανάλυση της κοινωνιογλωσσολογικής ποικιλίας. Θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
• Μπασλής, Γ. (2000). Κοινωνιογλωσσολογία. Μικρή εισαγωγή. Αθήνα: Γρηγόρης.
• Σελλά-Μάζη, Ε. (2001). Διγλωσσία και κοινωνία. Η κοινωνιογλωσσολογική πλευρά της διγλωσσίας. Η ελληνική πραγματικότητα. Αθήνα: Προσκήνιο.
• Τσιτσιπής, Λ. (2004). Από τη γλώσσα ως αντικείμενο στη γλώσσα ως πράξη. Αθήνα: Νήσος.
• Wardhaugh, R. (1999). An Introduction to Sociolinguistics. London: Blackwell.
• Χριστίδης, Α. Φ. (1999). Γλώσσα, πολιτική, πολιτισμός. Αθήνα: Πόλις.